Pieczenie chleba

Poniżej zamieszczono wspomnienia Franciszka Krajki spisane gwarą. Wspomnienia te obejmują lata jego wczesnej młodości okresu międzywojennego. Pieczenie chleba było wtedy koniecznością i ważnym wydarzeniem.

Piyrwyj roz na dwa tygodnie piekli chlyb w piecu chlebowym. Piec chlebowy buł wybudowany z cegły wszyrokjym kuminie w dumu. Mury z cegły łed pieca buły grube błe jak piec się nagrzoł to musioł  długo to ciepło trzymać. Chlyb piekło się rzadko bło szkoda buło tegu polynio na troche chleba.W nasz piec weszło ze 12 błechynków po 12 funtów jedyn. Na tyle chleba płetrzeba buło munki z centnara żyta. Munka buła chyba siedemdziesiuntka, to z centnara wyszło z 70 funtów. Przód wszystko przy chlebie robióła babusia. Łyna się na tym znała. Jak babusi brakło, to płetym  matka piekła tyn chlyb. Jak matka chciała  upjyc to dziyń wcześni wysłała mnie płe dziyszke do sklepu. To buła tako drewniano miska, specjalno do zaczynianio chleba. W dziyszke rozkruszuła kwas łod lestatniygu pieczynio, to buła tako ususzono lekrungło kulka ciasta. Płetym naloła zdziebko letni włedy abo mlyka i przykruła do jutra. Na drugi dziyń tak ci się tło bumbluło jakby ktu młodzi nasypoł. Rano musieli wnet wstać żeby z wszystkjym się wyrobić. Do wyrobianio ciasta matka wołała łojca błe kłebiyta miała za słabe rynce. Łeciec płedwinuł rynkowy łed biołyj kłeszuli wymuł se rynce i zaczynioł chlyb. Matka dosypywała żytni munki dolywał włedy We wojne munki buło dłecna mało. Munka buła ino na melkarte, to nagotowali żyta zmoli przez maszynke i takum papke dali do ciasta, zaro buło chleba wiyncy. Jak łociec ciasto zaczyniuł to znowu je przykryli łestawiyli w cieple oż wygarowało. Latym wszyndzie buło ciepło głerzy zimom, trzeba buło grzoć cegły w piecu kłaś do łyżka na to dzyszke z ciastym i przykryć pierzynium. Jak ciasto wygarowało to kulali je na błechynki. Polić w piecu chlebowym to tyż trzeba buło umieć, jak źle napoluł narobiuł sobie bachandryji. Poluło się samym drzewym. Specjalne kawołki drzewa buły szykowane łed razu jak przywieźli metry z lasu.  Łociec przerumboł kawałki wzdłuż, błe krajzegi wtedy nie buło. Porumbane kawołki układali my na kupke, żeby się ususzyło, bo w piecu poluło się ino suchym drzewym. Tegu suchygu drzewa trzeba buło w piecu naukładać dłoś, płetym nawtykało się z brzegu słymy abo gałyzeg, lepi się podpalało Jak się drzewo porzudnie rozpoluło, jak zaczyno trzaskać, jakie ciepło szło łod pieca. Tak długo się poluło oż piec w środku zrobił się taki jasny, nie łedymiuny, to znaczyło, że dłesyć sie nagrzoł. Wszystek płepiół i żar wygarniało sie specjalnum hakum na sum brzyg koło dzwiczek, robjyli miejsce do chleba. Drzwiczki buły żelazne- takie fest. Piec buł nagrzuny, chlyb wygarowany, wtedy kładli błechynki na drewnianum łepate i ukłodali w piecu. Piec mioł na podniebjyniu dwie dziurki, tam uciykało ciepło, żeby chlyb się nie przypoluł, piec zaczynoł stygnuńć to dziurki zatykali cegiołkum. Matka zawsze przegorniała  błechynki te łed przodu do tyłu jak sie nierówno piekły. Minuły ze 2 młeże 3 głodziny , matka brała błechynek w rynke i pukala łed spłodu, to już wiedziała upieczony czy nie. Przeważnie jak kulali chlyb, to ukulali małum kukiołke tak z 1 funt miała, to bymny  gu zaro połamały i zjadły. Na jesieni jak buły kruszki to poukładali je w piecu pło chlebie. Wjycie jak łyne sie ususzyły, za jednym polyniym. Chlyb leżoł w kumorze na stole. Latym przez pore dni już łepleśnioł, nojbaży tam gdzie buł popynkany Wszystko łepleśniałe sie łekrajało i szło zjeś Płe tygodniu już buł twardyj, ale jak sie buło głodnym to tak ino smakowoł z masłym abo tworogjym. A jaki dobry buł chlyb i zyrub z cukrówy. Czasym chlyb sie nieudoł tak całkjym na przykład usiod łed dołu ale szło zjeś. Pamjyntum roz to wcale sie nie udarzół,  skłyrka buła twardo  a w środku sama rzodko zupa oż sie wylywało Matka godała że to munka buła winno, pewno ziarno buło porosłe. Zły chlyb zżarły świnie, a łeciec zaczynioł chlyb łed nowa.